Sau các buổi tập luyện, hầu hết các bạn tập gym- thể hình đều không tránh khỏi tình trạng “đau nhức mỏi cơ”. Ngoài cường độ tập luyện cao không phù hợp, Axit Lactic là biết yếu tố nào góp phần “gây ra“ tình trạng này. Bài viết này, hãy cùng blogthethao.edu.vn tìm hiểu Axit Lactic và những lợi ích, tác hại đối với người tập gym, thể hình ngay nhé!
1. Axit Lactic là gì?
Axit Lactic hay còn được gọi là axit sữa – 1 hợp chất hóa học đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh hóa và lần đầu được phân tách vào năm 1780 bởi nhà hóa học Thụy Điển Carl Wilhelm Scheele. Khi vận động mạnh và cơ thể không cung cấp đủ oxy nữa, thì cơ thể sẽ thoái hóa glucose từ các tế bào để biến thành axit lactic. Axit lactic là chất chính tạo ra cảm giác mỏi ở cơ bắp, đây là sản phẩm của oxy hoá.
Cụ thể, trong quá trình tập luyện, các bài tập cường độ cao khiến cơ thể không thể sử dụng oxy đủ nhanh, và cơ thể sẽ chuyển sang chế độ yếm khí (tức không cần oxy), năng lượng dự trữ trong cơ thể bị phân hủy thành hợp chất gọi là pyruvate. Khi không có đủ oxy để hoạt động, cơ thể sẽ biến pyruvate thành lactate để cung cấp năng lượng cho cơ bắp trong vòng 1 – 3 phút.
Sự tích tụ axit lactic gây cảm giác nóng rát và nhức mỏi trong cơ. Sau khoảng 3 phút chuyển hóa năng lượng không cần oxy, axit lactic báo hiệu đạt đến ngưỡng thể lực, khiến bạn gần như không thể thực hiện thêm động tác nào nữa. Việc sản xuất lactate chính là cơ chế bảo vệ giúp cơ thể bạn không gặp chấn trong quá trình tập luyện. Các biểu hiện thường thấy là:
- Cảm giác mất phương hướng
- Cảm giác yếu sức
- Vàng da
- Vàng mắt
- Có vấn đề vê hô hấp, chẳng hạn như thở nông hoặc nhanh
- Tim đập nhanh
- Đau hoặc chuột rút ở cơ bắp
- Đau bụng và khó chịu
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Ăn không ngon
- Tiêu chảy, buồn nôn và/hoặc nôn
Nếu các triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hoặc kéo dài thì đó có thể là dấu hiệu của “nhiễm toan lactic”. Lúc này, bạn cần đến bác sĩ để được kiểm tra và xử lý kịp thời tránh gây ra những hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe cơ thể.
2. Vai trò của Axit Lactic với cơ bắp
Hầu hết mọi người đều xem Axit Lactic là 1 chất không có lợi, bởi nó gây ra các cơn đau, mỏi nhức cho cơ bắp. Nhưng theo những nghiên cứu mới nhất đã cho thấy nó không phải là 1 chất cơ thể thật sự sản sinh ra. Thay vào đó khi chúng ta vận động, cơ thể chúng ta tạo ra thứ gọi là lactase (2C3H6O3) có lợi cho cơ thể.
Để giữ cho cơ thể vận động tốt, cơ thể luôn cố gắng giảm thiểu nồng độ axit xuống bằng cách trung hòa lượng ion hydro được tạo ra Lactate không gây ra môi trường axit, nó cố gắng giảm thiểu đi.
“Cơ thể ta nếu không sản xuất lactate thì sẽ gây nên tích tụ ion hydro và cơ thể bạn sẽ không thể hoạt động được nữa” – đây là sự thật Lactate không chỉ có mỗi nhiệm vụ trung hòa ion hydro. Nó còn là nguồn năng lượng cho cơ, tim và não của chúng ta.
McCormick cho biết: “Khi cơ thể tập nặng, nó sẽ được vận chuyển vào vòng tuần hoàn của tế bào cơ và tạo thành năng lượng, một số đi tới gan để tạo thành nhiều glucose hơn cho cơ thể”.
Thay vì tránh việc tập luyện tạo ra lactate thì chúng ta có thể tập luyện ở mức cao hơn để cơ thể có thể tạo ra khả năng ‘thanh lọc’ mạnh hơn bằng cách sử dụng lactate mà nó sản xuất ra trong quá trình tập luyện.
3. Axit Lactic có hại với cơ bắp không?
Axit Lactic – loại axit tự nhiên được tạo ra trong cơ bắp và các tế bào hồng cầu, đặc biệt là trong quá trình tập luyện. Điều đó vì Lactate có thể được chuyển đổi thành năng lượng mà không cần sử dụng oxy. Lactate thực sự là những gì mà cơ thể bạn tạo ra để đáp ứng nhu cầu tập luyện, chứ không phải sản xuất ra axit lactic. Thực chất, Lactate thiếu một proton, sau đó Axit lactic tặng một proton và sau đó trở thành bazơ liên hợp của nó, gọi là lactate.
Theo một Khoa học Mỹ bài báo được viết bởi Stephen M. Roth, một giáo sư trong khoa kinesiology tại Đại học Maryland:
Trái với quan điểm phổ biến, lactate hay, như thường được gọi, sự tích tụ axit lactic không chịu trách nhiệm cho cảm giác đau nhức cơ bắp trong những ngày sau khi tập luyện. Thay vào đó, việc sản xuất axit lactic và các chất chuyển hóa khác trong quá trình gắng sức cực độ dẫn đến cảm giác nóng rát thường cảm thấy ở các hoạt động tập luyện.
Bởi vì sự tích tụ axit lactate (lactic) góp phần gây ra cảm giác đau đớn trong khi tập thể dục, nhưng đây cũng là “cảnh báo” ngăn chúng ta làm việc quá sức gây tổn thương đến cơ thể. Nó khiến chúng ta điều chỉnh chậm lại, về cơ bản là cưỡng bức một giai đoạn giúp phục hồi, trong đó cơ thể sẽ loại bỏ, tạm dừng các chất chuyển hóa khác, gây quá sức chịu đựng cho cơ thể.
⇒ Mời bạn tham khảo: Top 10+ Vitamin cần thiết nhất cho người tập gym, thể hình
4. Vậy Axit Lactic là bạn hay kẻ thù?
Muốn cơ thể hoạt động hay tập luyện tốt thì cơ thể của bạn phải cân bằng giữa lactate và ion hydro. Việc cân bằng giữa hai thành phần này giúp cơ thể hoạt động tốt hơn. Bởi lactate không gây xảy ra trong môi trường axit, nó có thể dung hòa được ion hydro.
Đây chính là cơ thể hoạt động vô cùng có lợi bên trong cơ thể con người. Trong trường hợp nếu cơ thể chúng ta không thể sản sinh lactate sẽ khiến các ion Hydro tích tụ ngày càng nhiều – nguyên nhân khiến cơ thể bị tê liệt và không thể hoạt động được nữa. Trong trường hợp này thì axit Lactic thật sự đóng vai trò quan trọng.
Hơn nữa, lactate không những có khả năng dung hòa được ion hydro mà còn cung cấp nguồn năng lượng cho các hoạt động của cơ thể như tim, cơ và não. Quá trình này được diễn ra một cách tuần hoàn trong cơ thể của chúng ta.
Chính vì vậy axit lactic chỉ bất lợi khi sản sinh ra quá nhiều ion hydro. Nhưng lại rất có lợi nếu hàm lượng axit cao khiến quá trình chuyển hóa glucose hoạt động mạnh mẽ sinh ra lactate có lợi cho cơ thể.
Suy cho cùng thì những quan niệm về Axit lactic sẽ khiến cơ bắp bị mỏi nhanh hơn là không có cơ sở, không hoàn toàn đúng. Vì vậy, để cơ thể được khỏe mạnh, dẻo dai hơn thì bạn nên luyện tập đều đặn mỗi ngày với cường độ hợp lý và cân bằng dinh dưỡng phù hợp với hoạt động của cơ thể của mình.
⇒ Mời bạn tham khảo: EAAs là gì ? Đánh giá EAAs hỗ trợ phục hồi cơ bắp, tăng tổng hợp protein
Bài viết này, blogthethao.edu.vn đã tìm hiểu Axit Lactic là gì. Axit lactic là thành phần được sản sinh khi tập luyện thể thao ở cường độ cao. Tuy nhiên lời khẳng định axit lactic là nguyên nhân gây đau mỏi cơ bắp hoàn toàn vô căn cứ. Bạn nên áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp kết hợp lịch tập luyện hợp lý để đạt được hiệu quả cao mà không ảnh hưởng đến sự mỏi mệt cơ bắp.