Bạn đã bao giờ tự hỏi Kiểm tra Doping thể thao là gì chưa? Tuy nhiên, Doping có nghĩa rộng hơn trong thể thao và bao gồm nhiều loại thuốc khác ngoài Doping. Đây được coi là những chất cấm trong thể thao đối với các vận động viên. Để hiểu rõ hơn kiểm tra Doping là gì và tại sao nó bị cấm, mời bạn tìm hiểu bài viết sau của blogthethao.edu.vn nhé!
1. Kiểm tra Doping là gì?
1.1. Kiểm tra Doping là gì?
Doping là 1 loại thuốc tăng lực trong thể thao thường được sử dụng khi vận động viên tham gia thi đấu thể thao. Tên tiếng Anh của chất Doping là Dope. Thuật ngữ này lần đầu tiên được đưa vào từ điển tiếng Anh vào năm 1889 và được định nghĩa là “hỗn hợp thuốc phiện được sử dụng để tăng hiệu suất”.
Trong y học, chất Doping ban đầu được dùng để chỉ các loại thuốc tác động lên hệ thần kinh của con người, khiến con người cảm thấy hưng phấn và cải thiện trạng thái chức năng tinh thần.
Việc các vận động viên sử dụng Doping không chỉ ảnh hưởng đến đạo đức, danh dự của đất nước mà còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng. Bạn đã biết kiểm tra Doping là gì, vậy chất Doping ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
1.2. Doping trong thể thao là gì?
Doping thể thao đề cập đến các loại thuốc có thể tác động lên các chức năng của cơ thể con người và giúp các vận động viên cải thiện thành tích. Các vận động viên sử dụng Doping trong chạy bền, cờ vua,… Hiện nay, Doping là thuốc bất hợp pháp, bởi vì hầu hết các loại Doping đều tác động tiêu cực với vận động viên.
Mặc dù các loại thuốc mà các vận động viên sử dụng ban đầu để tăng cường hiệu suất của họ là chất Doping, tuy nhiên các loại thuốc Doping trong thể thao hiện nay không chứa chất Doping. Vì vậy, chất Doping không còn đơn thuần dùng để chỉ các loại thuốc có tác dụng Doping mà là thuật ngữ chung chỉ các loại chất cấm trong thể thao.
1.3. Kiểm tra Doping trong bóng đá
Kiểm tra Doping cầu thủ
Theo thống kê của FIFA, trong năm 2016 có tổng cộng 33.227 cuộc kiểm tra Doping trong bóng đá được tiến hành trên toàn thế giới, bao gồm 65.000 cầu thủ bóng đá nam và nữ chuyên nghiệp, và có tổng cộng 97 trường hợp (0,29%) được phát hiện dương tính với Doping. Trong số 5.000 vận động viên được kiểm tra Doping trong Thế vận hội London 2012, 8 người có kết quả dương tính (0,81%).
Quy định của FIFA về Doping trong bóng đá như thế nào?
FIFA cho rằng cấm sử dụng Doping tăng thành tích trong thể thao để ngăn ngừa rủi ro về sức khỏe, tạo cơ hội bình đẳng cho các vận động viên và duy trì hình ảnh thể thao không Doping.
Theo hướng dẫn của FIFA, tất cả các cầu thủ bắt buộc phải trải qua các cuộc kiểm tra Doping trong bóng đá trước trận đấu, bao gồm cả mẫu nước tiểu và máu. Ngoài ra, người chơi có thể được kiểm tra bất cứ lúc nào nếu cần thiết. Từ chối kiểm tra Doping trong bóng đá có thể khiến cầu thủ bị cấm thi đấu vài năm.
2. Các dạng Doping trong thể thao
2.1. Các dạng Doping
Hiện nay có 3 dạng Doping chính đang được sử dụng.
- Doping máu: Làm tăng nhịp tim, lưu lượng máu đến cơ và thông khí phổi, do đó cải thiện chức năng hệ tuần hoàn và hô hấp, đồng thời tăng cường chuyển hóa năng lượng.
- Doping cơ bắp: Tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp, giúp tăng cường độ và thời gian luyện tập, cải thiện tốc độ và sức bền,… thường được sử dụng ở các vận động viên điền kinh, cử tạ, bóng đá…
- Chất Doping thần kinh: Ức chế và giảm đau, do đó thúc đẩy sự tự tin của vận động viên.
2.2. Nhóm các chất dùng trong Doping
Doping là chất gì? Có nhiều loại chất được sử dụng trong Doping với mục đích tăng cường sức khỏe và sự dẻo dai, nhưng chủ yếu tập trung ở những loại sau:
- Nhóm chất Doping hệ thần kinh trung ương.
- Nhóm chất giãn mạch, hạ huyết áp và trợ tim.
- Nhóm thuốc nội tiết tố và hormon steroid Doping tăng biến dưỡng (anabolisantsteroid).
- Nhóm thuốc giảm đau, gây nghiện.
- Nhóm thuốc lợi tiểu…
Bên cạnh câu hỏi kiểm tra Doping là gì, nhiều người còn quan tâm các loại chất Doping. Dưới đây là 4+ loại Doping chất cấm trong thể thao phổ biến nhất:
- Chất Doping: Amineptin, Amiphenazole, Amphetamines, Bromantan, caffeine…
- Chất giảm đau gây nghiện: Morphin, Buprenorphine, Methadone, Pethidine, diamorphine (heroin)…
- Chất tăng đồng hoá: Nandrolone, Clostebol, Metandienone, stanozolol…
- Chất lợi tiểu: Bumetanide, Acetazolamide, Chlortalidone, etarynic acid…
2.3. Các phương pháp Doping
- Truyền máu có chứa hồng cầu hoặc chế phẩm tương tự (được thiết kế để tăng số lượng hồng cầu trong máu của vận động viên).
- Sử dụng ozon.
- Phương pháp hóa lý (dùng phương pháp làm sai lệch kết quả mẫu nước tiểu bằng thuốc ức chế đào thải qua thận).
- EPO nhân tạo (sử dụng hormone kích thích sản xuất hồng cầu).
3. Tại sao Doping lại bị cấm trong thể thao?
3.1. Chất Doping ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Bên cạnh kiểm tra Doping là gì, bạn có thắc mắc tại sao Doping lại bị cấm trong thể thao không? blogthethao.edu.vn sẽ giải đáp ngay dưới đây nhé!
Khoa học đã chứng minh rằng Doping có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của các vận động viên. 11+ Tác hại của Doping bao gồm:
- Mệt mỏi và khó chịu.
- Nữ giới nổi mụn, mọc râu, mọc lông, rối loạn kinh nguyệt.
- Nam giới có nguy cơ bị teo tinh hoàn, tinh dịch giảm sút có thể dẫn đến liệt dương.
- Gây bệnh tiểu đường, suy tim, suy thận, ung thư gan.
- Gây tán huyết, sốt, phát ban, hen suyễn nặng, nhiễm trùng gan hoặc nhiễm HIV.
- Dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, đột quỵ…thậm chí tử vong, giảm tuổi thọ
- Phụ thuộc thuốc Doping
- Thay đổi tính cách, thái độ khá nghiêm trọng.
- Gây tổn thương chức năng tế bào và các cơ quan hoạt động trong cơ thể
- Phản ứng dị ứng và suy giảm khả năng miễn dịch.
- Hầu hết các thiệt hại nặng nề hơn cho đến nhiều năm sau.
3.2. Bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần của các vận động viên
Mục đích của việc cấm sử dụng Doping trong thể thao là nhằm duy trì giá trị của thể thao, tức là duy trì cốt lõi “tinh thần thể thao”, là cơ sở của sự công bằng. Doping hoặc các hành vi sử dụng Doping khác về cơ bản là phi thể thao.
Doping có thể gây tổn hại đến sức khỏe thể chất và tinh thần của các vận động viên, trong đó có nhiều tổn hại suốt đời và không thể phục hồi. Theo khảo sát, VĐV đã từng sử dụng Doping gây ra rất nhiều thiệt hại, thậm chí tồn tại triệu chứng sau nhiều năm. Để bảo vệ sức khỏe của các vận động viên, công tác phòng chống Doping trong thể thao là cấp thiết.
3.3. Duy trì tinh thần thể thao cạnh tranh công bằng
Nguyên tắc cơ bản của đạo đức thể thao là cạnh tranh công bằng, bao hàm sự công bằng trong thi đấu. Việc sử dụng Doping không đúng mục đích che giấu trình độ thực sự của vận động viên, khiến vận động viên sao nhãng việc tập luyện, nhận thức và thực hành lệch lạc gây cạnh tranh không lành mạnh, vi phạm mục đích cơ bản của thể thao, phá hoại cơ bản sự phát triển của thể thao.
4. Cách kiểm tra Doping thế nào?
Theo thông tin chính thức, cách kiểm tra Doping đối với mọi vận động viên là bắt buộc, bằng cách xét nghiệm mẫu nước tiểu để kiểm tra Doping hoặc xét nghiệm mẫu máu để xác định vận động viên có chất cấm Doping trong cơ thể.
Kiểm tra Doping là gì? Cách kiểm tra Doping thế nào? Cách kiểm tra Doping được hoàn tất qua 3 bước. Dưới đây là quy trình kiểm tra Doping:
Bước 1: Chọn vận động viên để kiểm tra Doping
Cách thức lựa chọn VĐV để kiểm tra Doping trong thi đấu:
- Tổ chức kiểm tra Doping theo nguyên tắc bốc thăm (từ VĐV từ 1 – 8 ) hoặc chọn một hoặc một số VĐV cho các môn thể thao đồng đội
- Trường hợp thi đấu tại các giải đấu, sự kiện kỷ lục mà các vận động viên ở mọi cấp độ đều phải kiểm tra Doping, hoặc các vận động viên có thành tích cao có thể phải kiểm tra Doping ngẫu nhiên.
Bước 2: Lấy mẫu thử nghiệm
Bước thứ 2 của cách kiểm tra Doping là lấy mẫu thử nghiệm. Đây là 1 quy trình hết sức tỉ mỉ, cẩn thận và nghiêm ngặt, đảm bảo thao tác chính xác để thu được mẫu chuẩn nhất. Các bước cơ bản khi thực hiện lấy mẫu kiểm tra như sau:
- Vận động viên ký vào thông báo và mang thông báo đến Trung tâm kiểm soát Doping.
- Vận động viên được nhân viên đồng hành trong suốt quá trình từ khi nhận thông báo đến khi hoàn thành việc lấy mẫu.
Việc lấy mẫu của vận động viên phải được thực hiện trước mặt nhân viên và chỉ những mẫu đủ tiêu chuẩn mới được chấp nhận. Nếu mẫu không đạt, vận động viên phải tiến hành cung cấp mẫu khác.
Bước 3: Phân tích kết quả mẫu đã lấy
Bước cuối cùng của cách kiểm tra Doping là phân tích kết quả qua máy chuyên dụng. Kết quả do người có chuyên môn phân tích và đọc sẽ có kết quả cụ thể của vận động viên. Nếu bị phát hiện sử dụng Doping, vận động viên hoặc đội tuyển sẽ bị xử lý theo quy định. Trường hợp VĐV dương tính với Doping nghĩa là VĐV sử dụng Doping trái phép, gian lận thi đấu.
Vậy xử lý vận động viên sử dụng Doping thế nào? 5+ Biện pháp xử phạt được áp dụng theo quy định của Bộ luật phòng chống Doping thế giới:
- Truất quyền thi đấu của vận động viên;
- Cấm thi đấu;
- Hủy bỏ thành tích;
- Phạt tiền;
- Các hình thức khác theo quy định;
Vận động viên bị xử phạt và liên đoàn thể thao có quyền khiếu nại về hình phạt của tổ chức xử phạt.
5. Những phương pháp và loại thuốc Doping nào bị cấm?
5.1. Những phương pháp Doping nào bị cấm
Sau khi tìm hiểu kiểm tra Doping là gì, nhiều người cũng quan tâm đến chuyện gian lận, loại Doping nào bị cấm trong trong tập luyện, thi đấu. Các phương pháp được coi là Doping và bị cấm sử dụng trong tập luyện và thi đấu thể thao bao gồm:
Phương pháp 1: Phương pháp này tác động đến máu
Hành vi của phương pháp này bao gồm:
- Vận động viên được truyền máu hoặc tự truyền máu với liều lượng bất kỳ, hoặc truyền bất kỳ loại máu hoặc thành phần máu nào vào hệ tuần hoàn;
- Tăng cường hấp thu, vận chuyển và cung cấp oxy cho cơ thể ngoài oxy thở (bao gồm cả perfluorinated, ifapressila (RSR13) và các sản phẩm huyết sắc tố biến đổi như chất thay thế máu dựa trên huyết sắc tố, sản phẩm huyết sắc tố vi nang);
- Nghiêm cấm mọi hình thức tiêm Doping hoặc các thành phần của máu bằng phương pháp vật lý hoặc hóa học.
Phương pháp 2: phương pháp tác động vật lý và hóa học
- Việc vận động viên tham gia vào việc làm giả/cố làm giả, làm thay đổi tính nguyên vẹn và giá trị của các mẫu Doping (mẫu thử) (bao gồm cả chất thay thế hoặc pha trộn nước tiểu).
- Tiêm tĩnh mạch và/hoặc truyền tĩnh mạch hơn 50ml trong vòng 6 giờ (trừ khi được chỉ định hợp pháp theo bệnh án/hồ sơ phẫu thuật hoặc khi khám lâm sàng).
Phương pháp 3: Trực tiếp thao tác gen hoặc các phương pháp khác để nâng cao năng lực cạnh tranh (GIEN Doping/GENE Doping)
- Vận động viên đã được truyền axit nucleic và/hoặc các hợp chất axit nucleic (polyme)
- Hoặc vận động viên sử dụng tế bào bình thường hoặc biến đổi gen
5.2. Một số loại thuốc được dán nhãn là Doping
Các chất và ma túy được coi là Doping khi chúng nâng cao thành tích, đe dọa sức khỏe của vận động viên và trái với tinh thần thể thao.
Erythropoietin (EPO): EPO được giải phóng từ thận tác động lên tủy xương để kích thích sản xuất hồng cầu. Bằng cách tiêm EPO, mức độ của các tế bào hồng cầu có thể được tăng lên để giúp các vận động viên nâng cao hiệu quả chiến đấu của họ.
Anabolic Steroids: Đây là một loại thuốc tương tự như testosterone, một loại hormone được sản xuất ở tinh hoàn và buồng trứng. Vì testosterone và các loại thuốc ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ bắp, nên việc tăng lượng testosterone trong máu có thể giúp các vận động viên tăng kích thước và sức mạnh cơ bắp.
Thuốc lợi tiểu: Thuốc lợi tiểu có thể được sử dụng trong thể thao để che giấu các chất bị cấm khác. Thuốc lợi tiểu thường được sử dụng bao gồm furosemide, bentrofluthiazide và metolazone.
Insulin: Insulin tăng cường sự hấp thu glucose của cơ bắp và góp phần hình thành và lưu trữ glycogen trong cơ bắp. Các vận động viên sử dụng nó để tăng sức bền
5.3. Doping có trong thực phẩm nào?
Sau khi hiểu được kiểm tra Doping là gì?, nhiều người còn thắc mắc Doping có trong thực phẩm nào? Dưới đây là 4+ thực phẩm tự nhiên có chứa Doping:
- Thịt: Thịt không thể được đảm bảo an toàn tuyệt đối và có nguy cơ tiếp xúc với clenbuterol. Nguy cơ đến từ các loại thịt như thịt lợn, thịt bò, thịt cừu, giăm bông, xúc xích, tất cả các loại thịt đều bị hạn chế đối với VĐV.
- Hạt sen: Theo báo chí đưa tin, trong hạt sen có chứa este axit béo β-sitosterol, thuộc nhóm steroid, nếu ăn vào vừa đủ sẽ là Doping phòng ngừa nghiêm ngặt nhất. Các flavonoid trong hạt sen là một loại xeton, bản thân chúng là Doping. Ngoài một lượng lớn kiềm, các chất kiềm có thể gây ra sự cân bằng của ion kali và ion natri bên trong và bên ngoài sợi thần kinh, do đó làm thay đổi trạng thái của dây thần kinh từ trạng thái nghỉ ngơi sang trạng thái hưng phấn.
- Cam thảo: Cam thảo là một loại thuốc, và một số thành phần của nó có thể kích thích hệ thần kinh trung ương của các vận động viên.
- Axit sulfuric và caffein: Trong Redbull cũng có thành phần có tác dụng tương đương.
5.4. Pre Workout có phải Doping không?
Pre Workout là thực phẩm bổ sung giúp tăng sức mạnh một cách tối ưu nhất. Sử dụng Pre workout hay Creatine sẽ giúp bạn nâng tạ nhẹ hơn, kéo dài thể lực tập luyện hay tăng hiệu suất thể thao của mình.
Dù pre workout có tác dụng tương đồng so với Doping, tuy nhiên Pre Workout được coi là thực phẩm bổ sung hỗ trợ sức mạnh cho gymer. Đặc biệt, Pre Workout đã được nghiên cứu an toàn cho sức khỏe, không để lại di chứng về sau.
⇒ Tham khảo các sản phẩm Pre Workout tăng sức mạnh tại đây: https://wheyshop.vn/category/pre-workout
Trên đây, blogthethao.edu.vn đã tìm hiểu những thông tin liên quan về vấn nạn dùng Doping trong thể thao và kiểm tra Doping là gì, cũng như giúp bạn bạn đã hiểu vì sao Doping bị cấm thể thao. Nếu bạn là 1 vận động viên, đây là những điều bạn cần biết để không hủy hoại tương lai thi đấu của mình. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!
